Foto: Rob Philips
Locatie
De plaquette is aangebracht op de Boulevard, tegenover het Steigenberger Kurhaus Hotel in Scheveningen aan de Gevers Deynootplein 30, 2586 CK te Den Haag.
Herdachte groepen: Verzet Nederland
Vorm en materiaal
Het monument ‘Engelandvaarders’ in Scheveningen (gemeente Den Haag) is een plaquette.
Tekst
De tekst op de gedenkplaat luidt:
‘SOLDAAT VAN ORANJESTRAND
OP DIT STRAND WERDEN IN DE WINTER VAN 1941-1942 LANDINGEN UITGEVOERD DOOR DE ENGELANDVAARDERS ERIK HAZELHOFF ROELFZEMA, CHRIS KREDIET EN PETER TAZELAAR. DOEL VAN DE LANDINGEN WAS EEN BETROUWBAAR CONTACT TOT STAND TE BRENGEN TUSSEN DE NEDERLANDSE REGERING IN LONDON EN HET VERZET IN BEZET NEDERLAND. ONGEVEER 1800 ENGELANDVAARDERS ONTSNAPTEN IN DE TWEEDE WERELDOORLOG LANGS VERSCHILLENDE ROUTES NAAR ENGELAND OM MEE TE WERKEN AAN DE BEVRIJDING VAN ONS LAND. ZIJ WERDEN IN LONDON GASTVRIJ ONTVANGEN DOOR KONINGIN WILHELMINA, DE MOEDER DER ENGELANDVAARDERS, DIE HEN ALS DE SCHAKEL MET BEZET NEDERLAND ZAG. IN DE LOOP VAN DE OORLOG BENOEMDE ZIJ KREDIET, TAZELAAR EN HAZELHOFF ROELFZEMA, DIE LATER BEKEND WERD ALS DE SOLDAAT VAN ORANJE, TOT HAAR PERSOONLIJKE ADJUDANTEN.’
Op het rechterdeel van de plaat bevindt zich een samenvatting in het Engels.
De geschiedenis
De plaquette ‘Englandspiel’ herinnert de inwoners van Den Haag aan de landingen van Nederlandse geheim agenten op het Scheveningse strand in de winter van 1941-1942.
Tussen 1942 en 1943 werden Nederlandse geheim agenten door de geallieerden boven Nederland gedropt. Direct daarna werden zij door de bezetter gearresteerd. Niemand weet hoeveel Engelandvaarders er in totaal zijn geweest, men schat het aantal op 1.700. Onder hen waren minimaal 48 vrouwen.
Dit zogeheten ‘Englandspiel’ was een contraspionagecomplot van de bezetter. Op een nacht in november 1941 werden twee Nederlandse agenten (in dienst van de Britten) per parachute boven Nederland afgeworpen. Vier maanden later is een van hen door de bezetter gearresteerd.
Hij moest naar Engeland seinen dat hij veilig was aangekomen. De bezetter wist echter niet dat de agent een speciale code gebruikte, voor het geval hij gepakt zou worden. De Britten merkten deze code echter niet op en zonden een nieuwe geheim agent naar Nederland, die ook door de bezetter werd opgepakt. Ook hij moest naar Engeland seinen dat alles veilig was.
Dit ‘Englandspiel’ herhaalde zich tot 1943. Op 29 augustus wisten twee Nederlandse agenten, Ben Ubbink en Pieter Dourlein, uit het gijzelaarskamp Haaren te ontsnapten. Eenmaal terug in Engeland hebben zij de ware gang van zaken uiteengezet.
Van de Engelandvaarders die als geheim agent weer terug naar Nederland gingen, zijn 46 slachtoffer van het Englandspiel geworden. Zij werden naar aanvankelijk naar Haaren gebracht, waar Arie van der Giessen in 1944 overleed. Later werden de gevangenen naar Mauthausen overgebracht, waar in totaal minstens 44 geheime agenten overleden.
Onthulling
Het monument is onthuld op 24 april 2003 door de voorzitter van de Stichting Genootschap Engelandvaarders, de generaal-majoor R.W. Hemmes en de heer Erik Hazelhoff Roelfszema.
Bron: 4en5mei.nl/oorlogsmonumenten
