Geschiedenis van de Europese Unie (EU)
Jean Monnet
Direct na de Tweede Wereldoorlog had de Fransman Jean Monnet (bekend als de grootvader van de Europese Unie) het idee om een samenwerking tussen Frankrijk en Duitsland te creëren op het gebied van de handel. Monnet werkte toen als topambtenaar bij het Franse Ministerie van Binnenlandse Zaken en wilde met dit idee de vrede in Europa bewaren. In het verleden waren namelijk meerdere Europese oorlogen geweest die gericht waren op het bemachtigen van Elzas-Lotharingen vanwege haar belangrijke grondstoffen. Elzas-Lotharingen is een gebied dat ligt tussen Frankrijk en Duitsland. Door een samenwerking tussen deze 2 landen te krijgen, wilde Monnet vooral ook de rust en stabiliteit in Europa terugkrijgen. De Franse minister van Buitenlandse Zaken Robert Schuman en de Duitse bondskanselier Konrad Adenaur hadden allebei belangstelling voor dit idee. Het gevolg was dat in 1951 het Verdrag van Parijs werd getekend en dat hiermee in 1952 de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal werd opgericht met 6 deelnemende landen: België, Frankrijk, Italië, Luxemburg, Nederland en West-Duitsland. Deze samenwerking werd versterkt, toen in 1957 deze landen het Verdrag van Rome ondertekenden, waardoor de Euratom en de Europese Economische Gemeenschap werden opgericht. In 1967 werden deze 3 organisaties samengevoegd onder de naam Europese Gemeenschappen (EG). Deze Europese Gemeenschappen kwamen uiteindelijk te vallen onder de Europese Unie die op 1 november 1993 werd opgericht. Sindsdien is de Europese Unie uitgegroeid tot een organisatie met vele beleidsterreinen en 28 deelnemende landen.
Vlag van de Europese Unie
Wat is de EU?
De EU is een economische en politieke samenwerkingsverband gericht op landen uit Europa. Er zijn momenteel 28 deelnemende landen (lidstaten) en dit zijn België, Bulgarije, Cyprus, Denemarken, Duitsland, Estland, Finland, Frankrijk, Griekenland, Hongarije, Ierland, Italië, Kroatië, Letland, Litouwen, Luxemburg, Malta, Nederland, Oostenrijk, Polen, Portugal, Roemenië, Slovenie, Slowakije, Spanje, Tsjechië, Verenigd Koninkrijk, Zweden. Dit samenwerkingsverband bestaat uit afspraken die staan vastgelegd in verdragen. In deze verdragen staan o.a. vermeld wat de taken en verantwoordelijkheden zijn van de EU en wat de lidstaten zelf moeten regelen.
Wat is het doel van de EU?
De EU heeft als doel de economische en politieke samenwerking tussen landen in Europa te bevorderen en de vrede te behouden. Om dit doel te realiseren hebben de lidstaten een verdrag getekend, waarbij ze de EU het recht hebben gegeven om een gezamenlijk Europees beleid te voeren op het gebied van mensenrechten, vrijheid en veiligheid, onderwijs, cultuur, handel, fraudebestrijding, voedselveiligheid, werkgelegenheid, milieu en nog veel meer…
Wat heeft de EU gerealiseerd?
Een klein aantal voorbeelden van wat de EU heeft verbeterd, is bijvoorbeeld dat er makkelijk handel kan worden gedreven tussen de EU-landen omdat de regels zijn versoepeld. Bedrijven kunnen hierdoor producten verkopen zonder dat ze zich aan teveel moeilijke regels moeten houden. EU-burgers ook makkelijker aan producten komen, die voorheen moeilijk of niet te verkrijgen waren. Burgers kunnen binnen de EU wonen, werken en studeren. In Europa kan je voor hetzelfde tarief bellen, kan je gratis pinnen en kan je goedkope vliegtickets kopen. Deze verbeteringen hebben het leven van de EU-burger makkelijker gemaakt.
Wie houden zich bezig met het Europees beleid?
De EU bestaat uit 14 instellingen die elk hun eigen taken en verantwoordelijkheden hebben bij het maken en uitvoeren van het Europees beleid. Een aantal van deze instellingen zijn:
De Europese Commissie, gevestigd in Brussel. Zij houdt zich bezig met de uitvoering, zoals het doen van wetsvoorstellen en zorgen dat de afspraken rondom wetgeving en verdragen goed worden uitgevoerd. Deze instelling bestaat uit 28 leden, uit elke lidstaat één. De leden worden ook wel eurocommissarissen genoemd. Zij vertegenwoordigen de belangen van de EU in haar geheel.
Het Europees Parlement in Straatsburg
Het Europees Parlement, met vestigingen in Straatsburg, Brussel en Luxemburg. Zij heeft een controlerende functie, houdt zich bezig met de begroting van de EU en kan Europese wetten aannemen, wijzigen of verwerpen. Deze instelling vertegenwoordigt de belangen van de burgers van de EU; de leden van het Parlement worden om de 5 jaar rechtstreeks door de burgers van de EU gekozen.
De Europese Raad, gevestigd in Brussel en houdt zich bezig met politieke beleidslijnen. De leden van de Europese Raad bestaan uit staatshoofden/regeringsleiders van iedere lidstaat, de voorzitter van de Europese Raad en de voorzitter van de Europese Commissie. Minimaal 2 keer per half jaar komt de Europese Raad bij elkaar; men noemt dit ook wel de Europese top of de EU-top.
De Europese Ombudsman, gevestigd in Straatsburg en houdt zich bezig met het onderzoeken van klachten over wanbeheer bij instellingen en organen van de EU. Dit kan gaan over o.a. oneerlijke behandeling, discriminatie, machtsmisbruik en nog veel meer. De Europese Ombudsman wordt benoemd door het Europees Parlement. Iedere burger, vereniging of bedrijf uit een EU-lidstaat kan een klacht over wanbeheer indienen bij de Ombudsman.
De Europese Toezichthouder voor gegevensbescherming (EDPS) is gevestigd in Brussel en houdt zich bezig met de bescherming van de persoonlijke gegevens van burgers uit de EU. Als een EU-burger denkt dat de rechten hierin worden geschonden, dan kan een klacht ingediend worden bij de EDPS.
Een zitting van het Hof van Justitie
Het Hof van Justitie, gevestigd in Luxemburg. Zij houdt zich bezig met het handhaven van het EU-recht. Het Hof bestaat uit 28 rechters (één rechter per lidstaat) en wordt bijgestaan door 9 advocaten-generaals.
Het Comité van de Regio’s (CvdR) vertegenwoordigt de steden en regio’s van Europa. De leden van het comité zijn gemeentelijke of regionale politici, zoals bijvoorbeeld gemeenteraadsleden of burgemeesters van een stad. De leden wonen en werken in hun eigen regio’s en komen 5 keer per jaar in Brussel bijeen voor vergaderingen, waar het beleid wordt vastgesteld en adviezen worden goedgekeurd. Dit Comité is opgericht omdat ongeveer drie kwart van de EU-wetgeving op lokaal of regionaal niveau moet worden uitgevoerd en dan is het belangrijk dat deze lokale en regionale partijen ook inspraak hebben bij de ontwikkeling van het EU-beleid. Ook staan de leden van het Comité veel dichter bij de burger en weten zij welke zorgen de burger heeft en wat er zich lokaal en regionaal afspeelt. De Raad van de Europese Unie en de Europese Commissie zijn in sommige gevallen verplicht om advies te vragen aan het Comité, voordat zij een besluit kunnen nemen.
Wat is een Europees burgerinitiatief?
Dit is een initiatief van EU-burgers die de Europese Commissie verzoeken om een wetsvoorstel over een bepaald thema in te dienen. Dit is mogelijk als het initiatief wordt ingediend door 1 miljoen EU-burgers uit ten minste een kwart van de lidstaten.
Kan Nederland invloed uitoefenen op het EU-beleid?
Dat kan, want de EU biedt alle lidstaten de mogelijkheid om invloed uit te oefenen op het EU-beleid. Sinds 2006 voert de Europese Commissie politieke gesprekken met nationale parlementen. Onze Eerste en Tweede Kamer corresponderen regelmatig met de Europese Commissie. De thema’s die zij bespreken kan je hier lezen.
Wil je weten wat de Europese Unie elk jaar presteert?
Jaarlijks publiceert de EU een jaarverslag met vermelding van hun belangrijkste initiatieven en resultaten.
Bronnen: europa.eu/ minbuza.nl /rijksoverheid.nl /schooltv.nl/ europa-nu.nl /parlement.com
