Auteur: Thomas Leeflang
Twintig jaar geleden verscheen bij De Arbeiderspers De bioscoop in de oorlog, een boek dat uitgroeide tot hét standaardwerk over het Nederlandse film – en bioscoopbedrijf tijdens de bezetting. Verboden voor Joden – De bioscoop in de oorlog is een geheel herziene versie van dit boek, waarin niet alleen reacties uit de naoorlogse filmwereld zijn verwerkt, maar ook op – en aanmerkingen van oud – medewerkers van het Filmgilde van de Nederlands(ch)e Kultuurkamer. Plus veel nieuwe gegevens die het resultaat zijn van verdere studie en research. De auteur schetst weliswaar een wrang beeld van een bedrijfstak uit de amusementsindustrie die een niet aanzienlijk aandeel leverde aan het verspreiden van nazipropaganda, maar de auteur toont daarnaast begrip voor de moeilijke positie waarin het film – en bioscoopbedrijf verkeerde. De landsverraderlijke journaals, de propagandafilms van en voor NSB en SS, de antisemitische films als Judd Süss en De eeuwige Jood, het werd onder strenge Duitse dictatuur allemaal verplicht in de bioscopen vertoond, tegelijkertijd met zoet – romantische kleurenfilms als De Gouden Stad en Münchhausen. En er werd naar gekeken. Tijdens de bezetting zaten de bioscopen vaak viermaal per dag vol. Direct na de bevrijding gingen er zelfs stemmen op het bioscooppubliek maar eens ‘te zuiveren’. ‘Wat lang slechts een voetnoot in de contemporaine geschiedschrijving was, vult nu terecht een heel boek!’ werd destijds in het omroepblad ToonBeeld over de eerste editie geschreven. Nog steeds is het belangrijk, zeker voor een nieuwe generatie jonge lezers, dat dit stukje van onze vaderlandse geschiedenis de aandacht krijgt die het verdient.
