Auteur: Robin te Slaa
Na de Februaristaking laat de Duitse bezetter zijn masker vallen. In een redevoering in het Concertgebouw op 3 maart 1941 laat Seyss-Inquart er geen twijfel over bestaan: “Mit uns oder gegen uns, ein Dritte gibt es nicht mehr.” Nederland moet “nazificeren”. De Nederlanders ondervinden in hun werk, vrije tijd en op straat steeds meer hoe het is om onder een dictatuur te leven. Duizenden verenigingen en stichtingen worden gedwongen opgeheven. Ook wordt het dagelijks leven schraal. Veel producten worden gerantsoeneerd, zoals aardappelen, chocola en sigaretten. De duimschroeven worden aangedraaid. De anti-Joodse maatregelen volgen elkaar in snel tempo op. Joden worden in de loop van 1941 op alle fronten buiten de samenleving gesloten. Maatschappelijk isolement als eerste stap richting deportatie. In het voorjaar van 1941 doen geruchten over een geallieerde invasie de ronde. Velen hopen op een spoedige Duitse nederlaag. In augustus wordt gezegd dat Hitler gevlucht is naar Japan en Goering in een gesticht is opgenomen. Dat blijkt niet waar te zijn. Wel valt nazi-Duitsland in juni de Sovjet-Unie binnen en wordt in december Pearl Harbour gebombardeerd door de Japanners, waardoor Amerika betrokken raakt bij de oorlog. Het dagelijks leven wordt ondertussen steeds minder alledaags.
Rijk geïllustreerd met uniek beeldmateriaal uit de beeldbank van het NIOD
