Foto: Willem Verheijen
Locatie
Het monument bevindt zich in het Ilsy Plantsoen 1, 2497 GA in Ypenburg te Den Haag.
Herdachte groepen: Militairen in dienst van het Ned. Kon. 1940-1945
Vorm en materiaal
Het ‘monument Ypenburg’ in Ypenburg (gemeente Den Haag) bestaat uit twee sculpturen. De eerste is een gestileerd, bronzen beeld van een zestal personen die schouder aan schouder staan. Deze beeldengroep is geplaatst op een Belgisch hardstenen of arduinen sokkel. Dit beeld is 2 meter 50 hoog, 3 meter 50 breed en 1 meter diep. Het tweede, kleinere beeld is tevens uitgevoerd in brons en laat twee gestileerde personen zien. Dit beeld is 2 meter 20 hoog, 1 meter 50 breed en 35 centimeter diep.
Teksten
De tekst op het hardstenen voetstuk van de grote sculptuur luidt:
‘OVERVALLEN NIET VERSLAGEN’.
De tekst op de linkerzijde van de kleine sculptuur luidt:
‘DE AANVAL
DE VROEGE OCHTEND VAN 10 MEI 1940.
YPENBURG, HET VLIEGVELD DICHTBIJ HET REGERINGSCENTRUM DEN HAAG WORDT AANGEVALLEN DOOR
DUITSE LUCHTLANDINGSEENHEDEN. DE OORLOG TEGEN NEUTRAAL NEDERLAND IS BEGONNEN.
DE EERSTE VIJANDELIJKE PARACHUTISTEN LANDEN, VOORAFGEGAAN DOOR EEN LUCHTBOMBARDEMENT.
HET DOEL IS OM BINNEN ENKELE UREN DE KONINKLIJKE FAMILIE EN HET KABINET GEVANGEN TE
NEMEN, HET OPPERBEVEL UIT TE SCHAKELEN EN ZODOENDE DE TEGENSTAND TE BREKEN.
OVERVALLEN’.
De tekst op de rechterzijde van de kleine sculptuur luidt:
‘DE TEGENSTAND
YPENBURG WORDT VERDEDIGD DOOR EENHEDEN VAN DE NEDERLANDSE LANDMACHT EN MILITAIRE
LUCHTVAART. HOEWEL DE DUITSERS HET VLIEGVELD AANVANKELIJK WETEN TE VEROVEREN, LOOPT HUN
ACTIE TOCH OP EEN MISLUKKING UIT. YPENBURG IS ONBRUIKBAAR WEGENS DE VELE
VLIEGTUIGWRAKKEN EN DE NEDERLANDSE KRIJGSMACHT WEET TE VERHINDEREN DAT DE DUITSERS
DOORSTOTEN NAAR DEN HAAG. DANKZIJ GESLAAGDE TEGENAANVALLEN IS HET VLIEGVELD IN DE AVOND
VAN 10 MEI WEER IN NEDERLANDSE HANDEN. MEDE DOOR DIT SUCCES HEBBEN DE KONINKLIJKE
FAMILIE EN HET KABINET OP 13 MEI 1940 KUNNEN UITWIJKEN NAAR ENGELAND.
TIJDENS DE STRIJD OM YPENBURG SNEUVELDEN 95 NEDERLANDSE MILITAIREN. VERSCHEIDENE
GEWONDEN ZULLEN LATER NOG OVERLIJDEN.
NIET VERSLAGEN’.
De geschiedenis
Het ‘monument Ypenburg’ in Ypenburg (gemeente Den Haag) is opgericht ter nagedachtenis aan de Slag om Ypenburg van 10 mei 1940, die de Tweede Wereldoorlog inluidde en aan circa 100 Nederlandse soldaten het leven kostte.
Op 10 mei 1940 overvielen Duitse strijdkrachten het neutrale Nederland. Parachutisten en luchtlandingstroepen landden op de vliegvelden Ypenburg, Valkenburg en het kleinere Ockenburg. Het was de intentie van de Duitsers om door te stoten naar het nabijgelegen Den Haag om de koninklijke familie, het kabinet en de legerleiding gevangen te nemen.
Kort voor vier uur ‘s nachts werd vliegveld Ypenburg gebombardeerd. De jagers van de Nederlandse luchtmacht konden nog net op tijd opstijgen. De materiële schade van het bombardement viel mee, maar de mentale impact op het Nederlandse leger was groot. De eerste Duitse aanvalsgolf, een bataljon van ruim 500 parachutisten, kwam door oriëntatieproblemen verspreid neer. Zij raakten direct verwikkeld in felle gevechten met de Nederlandse verdedigers. In de chaos trokken velen zich terug richting de Hoornbrug. Pas om zeven uur in de ochtend slaagden de Duitse parachutisten erin de hoofdingang van Ypenburg te bereiken. Ze veroverden de gebouwen en dwongen de Nederlandse commandant even later tot overgave.
Om 05.24 waren de eerste acht Duitse Ju-52’s geland. Ze werden direct beschoten door mitrailleurs en pantserwagens van de Nederlandse landmacht. Een volgende groep van 17 Junkers trof hetzelfde lot. Doordat het vliegveld vol stond met brandende vliegtuigwrakken was landen onmogelijk geworden. Ypenburg was nu slechts gedeeltelijk in Duitse handen. Wel probeerden zij nog de Vliet over te steken, maar de Nederlandse pantserwagens op de Hoornbrug hielden stand en de Grenadiers die aan de kant van Rijswijk op de oevers lagen wisten de Duitse (elite)troepen op afstand te houden. De privé-kanonnen van de Calvé-fabrieken deden de rest. De Duitse militairen gaven zich over.
Om tien uur zetten de Nederlanders de eerste tegenaanval in, maar deze mislukte wegens de grote Duitse gevechtskracht. Nadat aangetrokken Nederlands geschut was ingeschoten, keerde het tij. Luitenant Maduro forceerde een doorgang over de Vliet. Om half vier ‘s middags was vliegveld Ypenburg weer in Nederlandse handen.
De herovering kon een aangevraagd Engels bombardement echter niet meer voorkomen. Het werd uitgevoerd door 12 Bristol Blenheims, waarvan er drie werden neergeschoten door de Duitsers. Tijdens de strijd om Ypenburg sneuvelden 95 Nederlandse militairen. Een aantal militairen bezweek later alsnog aan hun verwondingen.
Oprichting
De oprichting van het monument was een initiatief van de Stichting Ypenburg 1940.
Onthulling
Het monument is onthuld op 10 mei 2000.
Jaarlijks wordt er op 10 mei een herdenking georganiseerd bij het ‘Monument Ypenburg’ in Ypenburg (gemeente Den Haag).
Bron: 4en5mei.nl/oorlogsmonumenten
